Η ανατροφή ενός παιδιού είναι αναμφίβολα η πιο σημαντική και δύσκολη “δουλειά”. Οι γονείς στην καθημερινότητά τους με τα παιδιά βιώνουν στιγμές χαράς και αγάπης, αλλά παράλληλα τους ταλαιπωρούν και ανησυχίες σχετικά με την ανατροφή και την ανάπτυξη των παιδιών τους. Ορισμένες ανησυχίες των γονέων έχουν να κάνουν με την ομιλία και τον λόγο των παιδιών. Για παράδειγμα:

 “Ο γιός μου είναι 22 μηνών, εκτός από τις λέξεις “μαμά”, “μπαμπά”, “γιαγιά”, δε λέει καμία άλλη λέξη, πρέπει να κάνει λογοθεραπεία;”

 “Το παιδί μου σε λίγες μέρες θα κλείσει τα 3, μιλάει συνεχώς, αλλά δεν το καταλαβαίνει κανείς”

 “Η κόρη μου είναι 5 χρονών και δε λέει καθαρά κάποιες λέξεις, τις λέει με τον δικό της τρόπο. Το σκέφτομαι συνέχεια, τι πρέπει να κάνω;”

Είναι απόλυτα κατανοητό και φυσιολογικό οι γονείς να έχουν κάποιες ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη των παιδιών τους. Πολλές φορές οι ανησυχίες αυτές είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για τον έγκαιρο  εντοπισμό  κάποιων  δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί. Για τον λόγο αυτό είναι καλό οι γονείς να γνωρίζουν σημάδια που πρέπει να τους προβληματίσουν, εν προκειμένω, στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού. 

Αναφορικά λοιπόν με τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών, τα παρακάτω σημάδια, ανά ηλικία, θα πρέπει να προβληματίσουν τους γονείς και, αν αναγνωρίσουν κάποια από αυτά, να απευθυνθούν σε έναν  λογοθεραπευτή για λεπτομερή αξιολόγηση  του παιδιού:

Όταν το παιδί μέχρι την ηλικία του ενός έτους:

δεν ανταποκρίνεται σε ήχους του περιβάλλοντός του (σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει πρώτα να γίνει εξέταση της ακοής του παιδιού)
δεν καταλαβαίνει τη σημασία των λέξεων: “ναι” – “όχι”
δεν παράγει ήχους – συλλαβές, όπως “μα”, “μπα”
 Όταν σε ηλικία 1ος – 2 ετών:

δυσκολεύεται στην κατανόηση απλών εντολών, όπως: “κάνε παλαμάκια”
δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του
δεν ανταποκρίνεται σε κοινωνικές συναλλαγές, όπως να χαιρετήσει κουνώντας το χέρι του
χρησιμοποιεί λιγότερες από 10 – 15 λέξεις, για να εκφραστεί, όπως “μαμά”
 Όταν σε ηλικία 2 – 3ων ετών:

το εκφραστικό του λεξιλόγιο περιλαμβάνει λιγότερες από 50 λέξεις
δε χρησιμοποιεί φράσεις με 2 έως 3 λέξεις
δυσκολεύεται στην κατανόηση, αλλά και στην εκτέλεση απλών εντολών
δεν αναγνωρίζει τα μέρη του σώματος
δυσκολεύεται στην κατανόηση της άρνησης
δε χρησιμοποιεί την άρνηση στον λόγο του, όπως “όχι μαμά”
δεν πραγματοποιεί απλές ερωτήσεις, όπως: “πού είναι;”
  Όταν σε ηλικία 3ων – 4ων ετών:

η ομιλία του δεν είναι καταληπτή από τρίτους
δε σχηματίζει προτάσεις με 4-5 λέξεις
δεν κατανοεί έναν πολύ μεγάλο αριθμό λέξεων και διάφορες έννοιες, όπως τα χρώματα, τα φρούτα, τις έννοιες «μέρα – νύχτα» κ.ά.
δε χρησιμοποιεί στον λόγο του τις προθέσεις, όπως: με, από, για, μετά κ.ά.
δε χρησιμοποιεί στον λόγο του τον πληθυντικό αριθμό
 Όταν σε ηλικία 4ων – 5 ετών:

δεν κατανοεί και κατ΄ επέκταση δεν εκτελεί σύνθετες εντολές, όπως “πάρε το κόκκινο αρκουδάκι και την κίτρινη μπάλα”
δεν κάνει ερωτήσεις που εισάγονται με τα “ποιος”, “τι”, “πού”, “πότε”
δε χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις, με το σύνδεσμο “και”
το λεξιλόγιό του αποτελείται από λιγότερες από 400 λέξεις
δυσκολεύεται στην αφήγηση μιας ιστορίας ή μιας δραστηριότητας που έκανε
δυσκολεύεται στην παραγωγή των περισσοτέρων ή όλων των συμφώνων, με εξαίρεση τα «ρ», «λ» , «σ», «ζ».
χρησιμοποιεί προτάσεις χωρίς άρθρα ή/και προθέσεις
υπάρχουν αρκετά συντακτικά αλλά και γραμματικά λάθη στην ομιλία του
 Όταν σε ηλικία 5 – 6 ετών:

το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι περιορισμένο σε σύγκριση με παιδιά της ίδιας ηλικίας (λιγότερες από 1.000 λέξεις)
δεν προφέρει σωστά αρκετά σύμφωνα και τα συμπλέγματα αυτών (π.χ. φρ, θλ, βλ, γρ, ρφ, σπλ…)
δεν κατανοεί τις αντίθετες έννοιες, όπως μεγάλο – μικρό, γεμάτο – άδειο
δυσκολεύεται στην κατανόηση και χρήση των χρόνων των ρημάτων (ενεστώτα – αόριστο – μέλλοντα)
δεν είναι σε θέση να αφηγηθεί μια ιστορία με σωστή χρονολογική σειρά των γεγονότων
  Όταν το παιδί σε ηλικία 6 ετών και πάνω:

αντιμετωπίζει δυσκολία στην ανάγνωση ή/και στη γραφή του
δυσκολεύεται στην παραγωγή των φωνημάτωνρ , λ
Σε περίπτωση που οι γονείς παρατηρήσουν κάποια από τις παραπάνω δυσκολίες, πρέπει άμεσα να απευθυνθούν σε ένα λογοθεραπευτή για να γίνει μια αξιολόγηση των πιθανών δυσκολιών του παιδιού. Ο λογοθεραπευτής είναι σε θέση να τους πληροφορήσει για το κατά πόσο όντως οι δυσκολίες του παιδιού χρήζουν λογοθεραπευτικής παρέμβασης ή αποτελούν απλά ένα φυσιολογικό αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού.

Πολλές φορές έπειτα από την πρώτη επαφή και αξιολόγηση του παιδιού, ο λογοθεραπευτής έχοντας μια πιο  έμπειρη και  επιστημονική ματιά, είναι δυνατόν  να εντοπίσει και άλλες δυσκολίες και ελλείψεις στην ανάπτυξη του παιδιού, που οι γονείς να μην τις έχουν αντιληφθεί. Για τον λόγο αυτό μπορεί να κριθεί απαραίτητο  η παραπομπή σε άλλους ειδικούς. Συνήθως όταν παρατηρούνται ελλείψεις στα βασικά αναπτυξιακά ορόσημα και σε βασικές δεξιότητες του παιδιού γίνεται παραπομπή σε αναπτυξιολόγο για να εντοπιστούν, από ιατρική σκοπιά, οι όποιες ελλείψεις του παιδιού που προβληματίζουν τον ειδικό.

Το nevronas.gr ήταν εκεί, με συντονίστρια την Ειρήνη Συνανίδου, Μητέρα αυτιστικού ενήλικα – Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας και ομιλητές τους:
Γιάννης Κουρής, Πατέρας αυτιστικού αγοριού
Έλενα Αρβανίτη, Μητέρα αυτιστικού ενήλικα – Ηθοποιός
Γεωργία Μάλεση, κλινική ψυχολόγος.
Την επιμέλεια είχε η Πόπη Μάλεση, B.A, M.A Psychology.

Το πάνελ με θέμα την ψυχική ανθεκτικότητα των γονιών αυτιστικών παιδιών, κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού.

Στην ημερίδα που εμπνεύστηκε ο κ. Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου, Καθηγητής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, συμμετείχαν και οι κάτωθι ομιλητές

Σύλλογος Ελλάδας Συνδρόμου Phelan-McDermid
Ροδούλα Παπαφίγγου, Πρόεδρος-Μητέρα κοριτσιού με σύνδρομο Phelan-McDermid

Χριστίνα Όθωνος, Μητέρα κοριτσιού με σύνδρομο Rett

Δημήτρης Παπανικολάου. Διεθνής καθαλοσφαιριστής

Ανθή Σπυροπούλου-Τσίπου, μητέρα εκ γενετής τυφλής έφηβης με πρόσθετες αναπηρίες, Μέλος του Συλλόγου «Αμυμώνη»

Θεώνη Κουφονικολάκου, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού και πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Συνηγόρων του Παιδιού (ENOC)

Χρήστος Μουρίκης πατέρας αγοριού με σύνδρομο Prader-Willi

Παιχνιδαγωγείο, Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο
Γεωργία Μπέρτου, Λογοθεραπεύτρια
Κατερίνα Αλούπη, Λογοθεραπεύτρια-Παράλληλη Στήριξη
Μαριάννα Κυρίου, Ειδική Παιδαγωγός

Μαρίνα Χάιδα Μητέρα κοριτσιού τυπικής ανάπτυξης σε συμπεριληπτικό σχολείο
Ιωάννα Δασκαλάκη Μητέρα αγοριού τυπικής ανάπτυξης σε συμπεριληπτικό σχολείο

Μαίρη Κασαμπαλάκου Συγγραφέας
Παμμακάριστος, Ίδρυμα για το Παιδί
Κατερίνα Θέου, Ψυχολόγος
Αναστασία Παπαργύρη, Ειδική Παιδαγωγός

Αtaxia School, Συνεταιριστικό Δημοτικό Σχολείο του Βουνού
Γιώργος Λούκας, Ειδικός Παιδαγωγός

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους διοργανωτές για την πρόσκληση, αλλά και όσους συμμετείχαν. Δόθηκε η ευκαιρία σε γονείς παιδιών με αναπηρία και παιδιών τυπικής ανάπτυξης να συναντηθούν, να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, τις χαρές τους, τις δυσκολίες τους, τις συγκινήσεις τους, τις ανησυχίες και τους φόβους τους… για το γονεϊκό ταξίδι τους. Είχαμε την χαρά να ακούσουμε δασκάλους, θεραπευτές και άλλους επαγγελματίες να μιλούν για την συμπερίληψη, για τους κινδύνους και τους τρόπους προστασίας των ΑμεΑ.